W imieniu organizatorów zapraszamy na V europejską konferencję dotyczącą nurkowania naukowego, która odbędzie się w Sopocie w Instytucie Oceanologii PAN w dniach 24-26 kwietnia 2019 rok.
Więcej szczegółów na stronie konferencji.
Reklamy
Toksyczne zakwity sinic w Bałtyku – lato 2018
Sinice (cyjanobakterie) taksonomicznie należą do bakterii, zaliczanych do do jednych z najwcześniejszych organizmów występujących na Ziemi. Choć są one mikroskopijnych rozmiarów, to latem ich obecność w Morzu Bałtyckim można łatwo zaobserwować w postaci unoszących się na powierzchni wody dużych skupisk lub kożuchowatych struktur. Sezonowe masowe zakwity cyjanobakterii są naturalnym zjawiskiem występującym w przyrodzie. Towarzyszy mu zmętnienie i zmiana barwy wody. Czasem zaobserwować można również pianę oraz odczuć charakterystyczny „rybi” zapach. Na podstawie badań paleontologicznych stwierdzono, iż takie epizody w wodach Morza Bałtyckiego miały miejsce prawdopodobnie już 7000 lat p.n.e. Zjawisko zakwitów w ostatnich czasach nasiliło się. Wiąże się to ze wzrostem eutrofizacji Bałtyku oraz wzrostem temperatury wody w miarę postępującego globalnego ocieplenia. Zakwity w istotny sposób obniżają atrakcyjność nadmorskich kąpielisk, stanowiąc jednocześnie realne zagrożenie dla ich użytkowników. Takie zjawisko obserwujemy również teraz – w lipcu 2018 roku, gdy wszystkie kąpieliska w Zatoce Gdańskiej i wiele kąpielisk od strony otwartego morza jest zamkniętych z powodu masowego rozwoju sinic, między innymi obecnie występującego gatunku Nodularia spumigaena (Zdj.1).
Zdj.1. Powierzchniowy zakwit wody w Zatoce Gdańskiej 24.07.2018 (A); Nodularia spumigena w mikroskopie świetlnym – powiększenie 400× (B) (Fot. J. Kobos)
Problem zakwitów sinicowych dotyczy również innych krajów nadbałtyckich. Najbardziej intensywne zakwity sinic nitkowatych występują w centralnej części Bałtyku oraz w Zatoce Fińskiej i Zatoce Ryskiej. Obecnie, oglądając zdjęcia satelitarne, umieszczane m.in. na stronach Szwedzkiego Instytutu Meteorologiczno-Hydrologicznego (SMHI), ma się wrażenie, że cały Bałtyk „płonie” od sinicowych zakwitów.
Zdj. 2. Masowe występowanie sinic w wodach Morza Bałtyckiego (zdjęcia satelitarne SMHI) (http://www.smhi.se/klimatdata/oceanografi/algsituationen#)
Dotychczasowe badania wykazały, że wszystkie szczepy planktonowego gatunku Nodularia spumigena tworzące masowe zakwity w Morzu Bałtyckim są toksyczne przez to, że produkują hepatotoksynę – nodularynę, który to związek dobrze rozpuszcza się w wodzie morskiej. Objawami zatrucia NOD są zaburzenia żołądkowo-jelitowe i wątrobowe, osłabienie, uważana jest również za inicjatora zmian nowotworowych. Skutkiem działania hepatotoksyn jest uszkodzenie cytoszkieletu komórek wątroby, co w konsekwencji prowadzi do krwotoków wewnętrznych i niewydolności tego organu. Ponadto, N. spumigena, tak jak i wszystkie inne sinice produkuje lipopolisacharydowe endotoksyny (LPS), które są składnikiem zewnętrznej warstwy ściany komórkowej gram-ujemnych bakterii. Kontakt z tymi związkami u ludzi i zwierząt może wywoływać stany gorączkowe, podrażnienia i reakcje alergiczne oraz choroby układu oddechowego.
Kiedy zakwit wody się skończy i będzie można znów korzystać z uroków plażowania? Trzeba poczekać na zmianę pogody. Falowanie podczas burz, deszczów spowoduje intensywne mieszanie się wód, które sprawi, że unoszące się na powierzchni wód skupiska sinic zostaną rozbite, przeniesione w inne rejony oraz w głębsze warstwy wody, przez co organizmy te ulegną szybszej degradacji i opadną na dno. Część komórek na pewno przetrwa i w sprzyjających warunkach w przyszłym roku znów da początek nowej populacji. Na jaką skalę? Czy też tak intensywnie? Przekonamy się w przyszłym roku.
Autor:
Dr Justyna Kobos
Instytut Oceanografii UG
Zakład Biotechnologii Morskiej
Proponowana literatura
- Bianchi T.S., Engelhaupt E., westman P., Andrén T., Rolff C., Elmgren R., 2000, Cyanobacterial blooms in the Baltic Sea: natural or human-induced?, Limnol. Oceanogr., 45(3), 716-726.
- Błaszczyk A., Toruńska A., Kobos J., Browarczyk-Matusiak G., Mazur-Marzec H., 2010. Ekologia toksycznych sinic. Kosmos 59 (1-2):173-198.
- Mazur-Marzec H, 2011. Toksyczne zakwity sinic w Morzu Bałtyckim i ich wpływ na zdrowie ludzkie. Raport WWF Polska; http://awsassets.wwfpl.panda.org/downloads/raportsinicewwf.pdf
- Mazur-Marzec H., Pliński M., 2009. Do toxic cyanobacteria blooms pose a threat to the Baltic ecosystem? Oceanologia 51(3):293-319
- Kawecka B., Eloranta P.V., 1994, Zarys ekologii glonów wód słodkich i środowisk lądowych, Wydanwnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 1-252.
„Znane i nieznane wraki Zatoki Gdańskiej oraz ich wpływ na środowisko”
Zapraszamy na seminarium, które odbędzie się dnia 17 stycznia (środa) 2018 r. o godz. 16.30 w sali ekspozycyjnej, w budynku Instytutu Oceanografii UG przy al. Marszałka Piłsudskiego 46 w Gdyni.
Notka biograficzna Prelegenta:
Piotr Bałazy – oceanograf o specjalności biologia morza, adiunkt i osoba odpowiedzialna za nurkowania naukowe w Instytucie Oceanologii Polskiej Akademii Nauk (IO PAN) w Sopocie. Jego zawodowe zainteresowania skupiają się wokół płytkiego dna twardego i organizmów go zasiedlających – głównie epifauny, tzw. inżynierów środowiska i czynników kontrolujących bioróżnorodność. Chociaż do tej pory większość Jego praca dotyczyła szybko zmieniających się rejonów polarnych (Arktyka i Antarktyka), nie zapomina o Morzu Bałtyckim, jego zielonych wodach i specyficznych, kamienistych „rafach”. Jest szczególnie zainteresowany wrakami statków, traktowanymi jako stalowe wyspy i hot-spoty dla bioróżnorodności, oraz ich rolą w funkcjonowaniu ekosystemu. Zafascynowany od początku nurkowaniem, które tak naprawdę skłoniło go do podjęcia studiów w dziedzinie oceanologii, od paru lat rozwija swój warsztat fotograficzny, wykorzystując fotografię podwodną jako jedno z głównych narzędzi badawczych.
Badania przyrodnicze w Gdańsku w wieku XVII i XVIII oraz ilustrowane edycje naukowe jako efekt pracy gdańskich badaczy, drukarzy i wydawców – wykład
Serdecznie zapraszamy na Seminarium Naukowe, podczas którego wykład na temat: „Badania przyrodnicze w Gdańsku w wieku XVII i XVIII oraz ilustrowane edycje naukowe jako efekt pracy gdańskich badaczy, drukarzy i wydawców” wygłosi Pan dr Jakub Jakubowski.
Seminarium odbędzie się dnia 15 listopada (środa) 2017 r. o godz. 16.30 w sali ekspozycyjnej, w budynku Instytutu Oceanografii UG przy al. Marszałka Piłsudskiego 46 w Gdyni.
Jakub Jakubowski (ur. 1978) – absolwent uniwersyteckiej klasy biologiczno-chemicznej w Liceum nr 1 w Gdyni (1997), studiów na kierunku filozofia na Uniwersytecie Warszawskim (2003) (zainteresowania badawcze – filozofia przyrody i moralności epoki Oświecenia). W roku 2016 na wydziale filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego obronił pracę doktorską z zakresu nauki o książce pt. „Gdańska ilustrowana książka przyrodnicza XVIII wieku. Druki ilustrowane z oficyny Tomasza Jana Schreibera”. Laureat wyróżnienia w konkursie Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym na najlepszą pracę doktorską poświęconą epoce Oświecenia (2017). Autor artykułów oraz haseł encyklopedycznych poświęconych ilustracji naukowej oraz historii badań przyrodniczych na ziemiach polskich w stuleciach XVII-XIX.
Dzielenie się wiedzą – Dzielenie się pasją Warsztaty Bentologiczne 2017
Warsztaty Bentologiczne były już XXIV. spotkaniem biologów bentosu, które tym razem odbyło się w malowniczo położonym Łukęcinie, w Województwie Zachodniopomorskim w dniach 24-27 maja. Spotkanie badaczy organizmów dennych zorganizował Uniwersytet Szczeciński, Szczeciński Oddział Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego oraz Woliński Park Narodowy. Prócz szeregu prelekcji i sesji posterowej uczestników, warsztaty poświęcone były głównie nauce – uświetniły je dwa kursy: „Co to za czerwona kulka? – wodopójki (Hydrachnidia) preparatyka i oznaczanie”, prowadzony przez dr hab. Andrzeja Zawała, prof. US wraz z zespołem oraz „Ręka ludzka nie dotknęła, ale oko już widziało – organizmy najgłębszych obszarów oceanu: obserwacja i identyfikacja”, który przygotowały dr hab. Teresa Radziejewska, prof. US oraz dr hab. Brygida Wawrzyniak-Wydrowska.
Warsztaty były kolejną szansa nie tylko na poszerzanie swojej wiedzy i umiejętności, ale również poznaniem innych „bentosiarzy” i dzieleniem się doświadczeniami i pasją. W tym roku spotkanie zgromadziło liczne forum 79 osób, w tym 24 studentów, z całego kraju – od Lublina, Olsztyna czy Katowic po Szczecin.
Do zobaczenia za rok na Śląsku!
Więcej informacji:
http://copernicanum.blogspot.com/p/warsztaty-bentologiczne.html
Długookresowe zmiany struktury taksonomicznej i funkcjonalnej makrozoobentosu w polskiej części Zalewu Wiślanego – wykład
Dnia 18 maja (czwartek) 2017 r. o godz. 16.30 w sali ekspozycyjnej(w budynku Instytutu Oceanografii UG przy al. Marszałka Piłsudskiego 46 w Gdyni) odbędzie się wykład Pana dr. Jana Warzochy z Morskiego Instytutu Rybackiego – Państwowego Instytutu Badawczego na temat:
„Długookresowe zmiany struktury taksonomicznej i funkcjonalnej makrozoobentosu w polskiej części Zalewu Wiślanego”.
Współautorami wykładu są: Sławomira Gromisz, Tycjan Wodzinowski, Lena Szymanek i Magdalena Kamińska.
Wykład dr Jarosława Samsela: „Podwodna przyroda przybrzeża morskiego i przyroda mokradeł przymorskich”.
Serdecznie zapraszamy na spotkanie z Panem dr. Jarosławem Samselem, w czasie którego odbędzie się pokaz filmów podwodnych Jego autorstwa na temat:
„Podwodna przyroda przybrzeża morskiego i przyroda mokradeł przymorskich”.
Spotkanie odbędzie się dnia 15 marca (w środę) 2017 r. o godz. 16.30 w Auditorium oceanographorum, w budynku Instytutu Oceanografii UG przy al. Marszałka Piłsudskiego 46 w Gdyni.
Jarosław Samsel – dr inż., instruktor płetwonurkowania, instruktor fotografowania i filmowania podwodnego, nurek zawodowy i kierownik robót podwodnych, instruktor fotografii krajoznawczej. W dorobku operatorskim realizacja zdjęć podwodnych do kilkudziesięciu filmów dokumentalnych.
Nagroda specjalna za zdjęcia podwodne na Festiwalu KRAKFFA 2002.
Współrealizator z Andrzejem Mielczarkiem ponad dziesięciu autorskich filmów dokumentalnych o przyrodzie obszarów wodno-błotnych Pomorza. W dorobku ma również ponad 40 ekspertyz obiektów hydrotechnicznych w Polsce i poza jej granicami, związanych z wykonaniem podwodnej dokumentacji zdjęciowej (fotograficznej i wideofilmowej). Autor poradników z fotografowania i filmowania podwodnego.
